مترجم: يعقوب نعمتي وروجني

گرچه فريدمن و گيدنز به موفقيت ها و ناكامي هاي اقتصادي جهاني شدن اذعان دارند ولي هيچ يك از آنها به حد مطرح كردن مسائل مهم تر اخلاقي نمي رسند؛ بويژه به اين واقعيت كه جهاني شدن، فاقد يك جوهره اخلاقي است. دقيقا به همين دليل است كه طمع، غضب و جهل - سه سم مورد اشاره بودا- در عصر حاضر مي توانند بدون هيچ گونه مانع و رادعي، رشد نمايند. گرچه اين 3 خصيصه منفي همواره بخشي از زندگي انساني بوده اند، ولي عقايد سنتي ايمان و آداب رفتار كه در عدالت، رحم و علم متجلي مي شوند، آنها را مهار مي نموده اند. مفاهيم مذكور، پادزهر اين زهرها بوده و آنها را مي توان در تمامي اديان بزرگ يافت: اسلام، مسيحيت و يهوديت - ودر واقع در هندوئيسم هم كه بوادئيسم را زاده است. هر يك از اين اديان باور دارد كه افراد را به بهترين وجه براي مقابله با اين سموم مهيا مي كند، با اين حال راه حل هر كدام متفاوت از ديگريست.
    رهيافت ابراهيمي كه زندگي در اين جهان را با نگاهي به آخرت، متعادل ميكند - انديشه اي كه در اسلام و مسيحيت بيشتر از يهوديت رشد يافته- به شدت توسط اديان هندي رد شده است. در هندوئيسم كه مبناي اديان هندي را فراهم مي سازد، مرگ يعني واپسين رويداد زندگي. از اين رو نحوه نگرش به زندگي مادي، زياد ضروري و گريز ناپذير نيست. هندوئيسم سنتي زندگي فرد را به چهار مرحله تقسيم مي كندكه هر يك حدود دو دهه ادامه دارد: مدرسه، عائله مندي، رياضت كشي و نهايتا طلب. در مرحله آخر گاهي اوقات انتظار مي رود كه مرد همراه با همسر خويش، تمام دارائي هاي مادي خود را رها نموده و در جستجوي حقيقت، جهان را براي زندگي در جنگل و كوهستان، ترك گويد. در اين صورت، آن سم ها ديگر تهديد به شمار نمي آيند، زيرا در لحظه دست كشيدن از جهان، فرد پادزهر را مي يابد. رهيافت هاي هندي، نه تنها از لحاظ فلسفي، جذاب هستند بلكه از نظر تجربي نيز در زندگي افراد موثر شناخته مي شوند. شايد اديان ابراهيمي نياز دارند تا با نگاهي دقيق به ميراث مادي و معنوي غني خود، از اين رهيافت درس بگيرند. در راستاي هدف بحث حاضر لازم به يادآوريست كه جهاني شدن، نيروي ويرانگريست كه هيچ جامعه اي چه ابراهيمي و هندي، نمي تواند از چنگال آن بگريزد. 
     جوامع هندي و بودايي با چالش هاي مشابهي با ديگر جوامع روبرو هستند؛ كه اين امر از خشونت اكثريت هندو عليه مسلمانان در هند و رفتار اكثريت بودايي با هندوها در سريلانكا مشهود است. آنان همچنين عليرغم فلسفه هندي گوشه گيري و عدم خشونت، هنوز با اين سموم دست به گريبان هستند. دامنه و شدت اين آشوب ها، معتقدان به اديان هندي را كاملاشگفت زده مي كند، زيرا آنان هيچ گاه تصور نمي كردند كه چنين خشونتي امكان داشته باشد. شبكه هاي جهاني، تصاوير رسانه هاي بين المللي، و فن آوري هايي كه در دسترس گروههاي محلي بوده و بخشي از فرآيند جهاني شدن هستند به اين خشونت بين گروههاي ديني دامن مي زنند. علاوه بر اين، ابعاد ديگري از جهاني شدن وجود دارد كه بر جوامع تحت نفوذ اديان هندي تاثير مي گذارد، همانند تضعيف ساختارهاي دولت مركزي و شدت فزاينده واكنش آنان به چيزي كه آن را نشانه اي از مخالفت در بين جامعه اقليت مي بينند. هم اينك اجتماعات اكثريت و اقليت بسيار مشتاق به استفاده از سلاح هاي مرگباري هستند كه براي اهداف نظامي و غير نظامي به راحتي در دسترس آنان است. بنابراين، خونريزي هاي ديني و قومي، علت و نيز نشانه اي از خشم ، نفرت، و جهل جوامع در عصر جهاني شدن به شمار مي آيد

منبع:

    .2007 Akbar Ahmed، Journey into Islam: the Crisis of Globalization، Washington D. C. Brookings Institution Pres

magiran.com > روزنامه رسالت > شماره 6771 17/5/88 > صفحه 18 (انديشه) > متن