فردگرائي جديد و تلفن همراه: تكنولوژي فردگرائي و هويت - بخش سوم - سعید رضا عاملی
قسمت اول اینجا را کلیک نمایید.
قسمت دوم - اینجا را کلیک نمایید.
جدول10: ارتباط بين ميزان صداي زنگ موبايل و سن پاسخگوها
|
گروه های سنی |
جمع کل | ||||||||
|
۱۵-۱۹ |
۲۰-۲۴ |
۲۵-۲۹ |
۳۰-۳۴ |
۳۵-۳۹ |
۴۰-۴۴ |
بالای ۴۵سال | |||
|
درجه صدای زنگ موبایل را در چه میزانی تنظیم می کنید؟ |
آنقدر که فقط خودم بشنوم |
۶ |
۳۲ |
۱۵ |
۳ |
۳ |
۲ |
۰ |
۶۱ |
|
۸.۹% |
۵.۵۲% |
۶.۲۴% |
۹.۴% |
۹.۴% |
۳.۳% |
۰.% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۵.۸% |
۵.۱۰% |
۵.۹% |
۶.۴% |
۸.۵% |
۹.۶% |
۰.% |
۷.۸% | ||
|
خیلی زیاد، به میزانی که هم خودم و هم دیگران بشنوند |
۳۹ |
۱۷۰ |
۱۰۱ |
۴۲ |
۳۳ |
۱۸ |
۱۵ |
۴۱۸ | |
|
۳.۹% |
۷.۴۰% |
۲.۲۴% |
۰.۱۰% |
۹.۷% |
۳.۴% |
۶.۳% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۹.۵۴% |
۹.۵۵% |
۹.۶۳% |
۶.۶۴% |
۵.۶۳% |
۱.۶۲% |
۴.۷۱% |
۷.۵۹% | ||
|
صدای معمولی تلفن |
۲۶ |
۱۰۲ |
۴۲ |
۲۰ |
۱۶ |
۹ |
۶ |
۲۲۱ | |
|
۸.۱۱% |
۲.۴۶% |
۰.۱۹% |
۰.۹% |
۲.۷% |
۱.۴% |
۷.۲% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۶.۳۶% |
۶.۳۳% |
۶.۲۶% |
۸.۳۰% |
۸.۳۰% |
۰.۳۱% |
۶.۲۸% |
۶.۳۱% | ||
|
جمع کل |
۷۱ |
۳۰۴ |
۱۵۸ |
۶۵ |
۵۲ |
۲۹ |
۲۱ |
۷۰۰ | |
|
۱.۱۰% |
۴.۴۳% |
۶.۲۲% |
۳.۹% |
۴.۷% |
۱.۴% |
۰.۳% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% | ||
از ميان 700 نفر پاسخگو فقط 8/7 درصد پاسخگوها اظهار كرده اند كه صدا موبايل را به ميزان بلند مي كنند كه فقط خودشان بفهمند. 7/59 درصد آنها اظهار كرده اند كه صداي موبايل را به ميزاني بلند مي كنند كه هم خود و هم ديگران بشنوند و 6/31 درصد اظهار كرده اند كه صداي موبايل را سطح صداي معمولي قرار مي دهند. بر اساس پيمايش انجام شده، گروه هاي سني بالاتر، توجه كمتري به ديگران دارند. بعنوان مثال 4/71 درصد افراد بالاي 45 سال اظهار كرده اند كه صداي خيلي زياد موبايل را ترجيح مي دهند.
4-2 موبايل، پيوندها، دلبستگي هاي فردي و حوزه خصوصي زندگي
رابطه بين تكنولوژي و فرهنگ بطور عام و فهم هويتي كه فرد از خود و ديگري در ارتباط با تكنولوژي دارد، منعكس كننده ابعاد گسترده "معنائي"، "هويت فردي" و "هويت جمعي" يك جامعه است. در ميان تكنولوژي هاي تجربه شده زندگي انسان، تكنولوژي و صنعت همزمان ارتباطات كه "ارتباط با افراد در فاصله هاي دور" را بصورت همزمان فراهم آورده است، نسبت جديدي از فرهنگ، معنا، حافظه و فاصله را بازسازي كرده است. اين تجربه درك پيوند خورده اي بين "خود"، "تكنولوژي" و "ديگري" فراهم آورده است. انديشمنداني مثل ترينديس ( 1989 و 1995) ترافيمو و همكاران (1991) و ماركوس و كيتاما (1991) بين اموري كه مربوط به "خود شخصي و فردي" و اموري كه مربوط به "خود جمعي" مي شود تمايز قائل مي شوند و كساني مثل گونيلو و استاو (2006) در مقاله اخير خود در خصوص فردگرائي-جمع گرائي و خلاقيت گروهي تلاش كرده اند كه رابطه بين اين قلمرو بروز فرد يعني خود فردي و خود جمعي رابطه برقرار كنند. خود فردي و خصوصي، داراي قلمرو شناختي است كه در بردارنده "نشان ويژه اي" (مثل نوع لباس و يا اصطلاحات خاص گفتگو)، موقعيت (مثل امور مربوط به جايگاه اجتماعي و يا مثلا شغلي) و يا رفتار خاص (مثل خنده رو بودن و يا مثلا زرنگ بودن) مي تواند باشد. خود جمعي مربوط به عضويت، روابط و نقش هاي اجتماعي است. با نگاه به خود فردي و خود جمعي، موبايل را مي توان مرتبط نمود و اين "تكنولوژي فردي" را در بردارنده "نشان ويژه" براي منعكس كردن و مرتبط كردن "خود" و "ديگري" دانست.
موبايل با ظرفيت ها انتخابي كه فراهم كرده است، "نشان جديدي براي انعكاس "خود" و "ديگري" شده است. بعنوان مثال قابليت هاي چند منظور آن، در قالب امكان تغيير "زنگ موبايل"، امكان تغيير تصوير روي صفحه موبايل، امكان انتخاب خود موبايل، امكان تغيير "زنگ موبايل"متناسب با نوع روابطي كه با افراد وجود دارد، اين تكنولوژي ارتباطي را تبديل به يك نماد و نشانه "هويت فردي" و در يك نگاه ديگر، تبديل به يك نماد و نشانه "هويت هويت جمعي فرد" نموده است. در جدول 11 ملاحظه مي كنيد يك جامعه آماري 48 درصدي، زنگ تلفن هاي دريافتي خود را به لحاظ نوع زنگ كد گذاري مي كنند و با روشي جديد، از صداي زنگ تلفن نوع تعاملي هويتي خود را بازسازي مي كنند. پيوسته كردن صدا زنگ با نوع روابط دوستي، پيوست جديدي از رابطه تكنولوژي و هويت محسوب مي شود كه هيجانات، احساسات، بودن ها و نبودن هاي فرهنگي و معنائي فرد و رابطه فرد با ديگري را معنا مي بخشد. همينطور كه جدول 11، نشان مي دهد، اين نوع تعامل اجتماعي در ميان گروه هاي سني15 تا 29 سال بسيار گسترده است و مي توان گفت بيش از 85% كساني كه از سيستم كدگذاري صداي زنگ استفاده مي كنند در اين گروه هاي سني قرار دارند.
استفاده از سيستم كد گذاري زنگ و هويت ديگران، در حلقه دوستان و كساني كه براي فرد اهميت دارند، شكل مي گيرد. لذا اين روش حلقه دوستي هاي اجتماعي و پيوست هاي اجتماعي فرد را نيز منعكس مي كند. از اين منظر موبايل، با همه ظرفيت هاي آن و بعنوان يك تكنولوژي مي تواند فرد را و تمايلات فردي و اجتماعي او را منعكس كند. مي توان از روي برنامه هاي و ظرفيتهاي برنامه ريزي شده موبايل، هويت فردي را تا بطور نسبي مورد تحليل قرار داد.
جدول 11 – رابطه بين سيستم نشانه گذاري صداي زنگ تلفن دوستان و گروه هاي سني
|
گروه های سنی |
جمع کل | ||||||||
|
۱۵-۱۹ |
۲۰-۲۴ |
۲۵-۲۹ |
۳۰-۳۴ |
۳۵-۳۹ |
۴۰-۴۴ |
بالای ۴۵سال | |||
|
آیا از سیستم نشانه گذاری زنگ های دریافتی موبایل در مورد دوستان و اعضاء خانواده استفاده می کنید؟ |
بله، نسبت به دوستان و رفقاء استفاده می کنم |
۱۹ |
۶۳ |
۲۷ |
۸ |
۸ |
۳ |
۳ |
۱۳۱ |
|
۵.۱۴% |
۱.۴۸% |
۶.۲۰% |
۱.۶% |
۱.۶% |
۳.۲% |
۳.۲% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۸.۲۶% |
۷.۲۰% |
۱.۱۷% |
۳.۱۲% |
۴.۱۵% |
۳.۱۰% |
۳.۱۴% |
۷.۱۸% | ||
|
بله، برای همه کسانی که به نوعی برای من اهمیت دارند، استفاده می کنم |
۲۱ |
۱۰۸ |
۴۸ |
۱۴ |
۸ |
۳ |
۲ |
۲۰۴ | |
|
۳.۱۰% |
۹.۵۲% |
۵.۲۳% |
۹.۶% |
۹.۳% |
۵.۱% |
۰.۱% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۶.۲۹% |
۵.۳۵% |
۴.۳۰% |
۵.۲۱% |
۴.۱۵% |
۳.۱۰% |
۵.۹% |
۱.۲۹% | ||
|
من هرگز از این قابلیت موبایل استفاده نکرده ام |
۳۱ |
۱۳۳ |
۸۳ |
۴۳ |
۳۶ |
۲۳ |
۱۶ |
۳۶۵ | |
|
۵.۸% |
۴.۳۶% |
۷.۲۲% |
۸.۱۱% |
۹.۹% |
۳.۶% |
۴.۴% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۷.۴۳% |
۸.۴۳% |
۵.۵۲% |
۲.۶۶% |
۲.۶۹% |
۳.۷۹% |
۲.۷۶% |
۱.۵۲% | ||
|
جمع کل |
۷۱ |
۳۰۴ |
۱۵۸ |
۶۵ |
۵۲ |
۲۹ |
۲۱ |
۷۰۰ | |
|
۱.۱۰% |
۴.۴۳% |
۶.۲۲% |
۳.۹% |
۴.۷% |
۱.۴% |
۰.۳% |
۰.۱۰۰% | ||
|
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% |
۰.۱۰۰% | ||
5-2 تلفن همراه، دسترسي فوري و فرهنگ فوري
در گذشته مسافرت و دور شدن از خانه، شهر و در سطح گسترده تر دور شدن از كشور محل زندگي، عامل معناداري براي "قطع ارتباط" با خانواده، دوستان و فضاي دوستي و پيوندها ويا فضاي كار و شغل بوده است. در روز مره زندگي، زماني كه فرد از خانه خارج مي شد، با ارتباطات محدودي به خانه مرتبط مي شد و در نتيجه در جريان مسائل و مشكلات كمتري قرار مي گرفت. مسائل فوري و ضروري زندگي به دليل در دسترس نبودن افراد به ضمن مواجهه حضوري فرد واگذار مي شد. آمدن موبايل فرد را در هرزمان و در هر مكان براي همگان قابل دسترسي قرار داد. قابل دسترسي بودن فرد سه پيامد عمده را به همراه داشت. در درجه اول حجم ارتباطات فرد ي را با واسطه تلفن توسعه بخشيد. در دردرجه بعد واسطه هاي تماس با فرد را كاهش داده است و در واقع تماس را با خصيصه "ارتباط حضوري" كه بدون واسطه مي باشد، برخوردار نموده است و در درجه سوم "فضاي فرهنگ فوري" را به دليل "دسترسي ها فوري" بوجود آوده است كه ضمن اينكه فرد را از ظرفيت "دسترسي دائمي" برخوردار كرده است، امكان انتقال "خوشي ها" و "بدي ها"، خبرهاي خوشحال كننده و ناراحت كننده را بصورت گسترده فراهم كرده است. فرهنگ فوري، به خودي خود هم عامل آرامش است، زيرا نگراني هاي ناشي از "بي خبري" را كاهش مي دهد و هم به دليل سرعت انتقال اطلاعات، مي تواند عامل اضطراب و افزايش تشويش باشد.
3- موبايل بعنوان تكنولوژي فردي و خصوصي
با توجه به رابطه اي كه بين موبايل و حوزه خصوصي و عموي، علائق فردي و پيوست هاي هويتي فرد برقرار مي شود، دستگاه موبايل هر فرد، بعنوان يك "وسيله ارتباطي شخصي" مطرح مي شود كه بعد خصوصي پيدا مي كند. با اين نگاه، پاسخگوها را با اين سئوال مواجه كرديم كه " آيا موبايل يك وسيله شخصي است كه حكم مسواك را براي فرد دارد و نبايد در دسترس ديگران قرار گيرد؟" در پاسخ به اين سئوال، جوابهاي متفاوتي بدست آمد، ولي فضاي قالب پاسخ ها، منعكس كننده اين واقعيت است كه موبايل حكم تلفن عمومي و يا حتي تلفن ثابت را كه مثلا در يك خانه قرار مي گيرد، ندارد. مي توان پاسخگوها را به 4 گروه تقسيم نمود كه هر كدام منعكس كننده نوع تعامل پاسخگوها با موبايل و نقش موبايل در زندگي روزمره و حوزه خصوصي آنها دارد.
7-3 موبايل، تكنولوژي شخصي و اطلاعات شخصي
گروه اول بر اين معنا تاكيد مي كنند،كه موبايل صرفا يك وسيله ارتباطي نيست، بلكه تكنولوژي چند رسانه اي است كه بنياد آن اطلاعات شخصي است. بااين نگاه موبايل مثل يك "مسواك شخصي" است و استفاده موازي آن موجب تصرف در وسايل شخصي ديگران است. لذا پاسخگوها ابراز مي كنند، از قرار گرفتن موبايل آنها، در دست ديگران احساس خوبي ندارند. موبايل در بعضي از موارد حكم دفتر چه خاطرات فرد را دارد كه از رازهاي بسيار خصوصي مثل "رازهاي ارتباطي" فرد، پرده بر مي دارد. از همين زاويه نگاه كردن به صفحه پيام موبايل حكم دست كردن در جيب شخصي افراد را دارد.
تقريبا ... خوب خودم جواب تلفنهايام را ميدهم، يعني اگر من نباشم کسي گوشي را برنميدارد اما اگر کسي بخواهد زنگ بزند حاضرم گوشي را بهش قرض بدم! دوست ندارم کسي زياد کار به کار موبايل من داشته باشد. زن – 22 ساله
بله، وقتي در دست ديگران باشد احساس خوبي ندارم. زن – 21 ساله
قطعا! تلفن همراه يك وسيله شخصي كه متعلق به "فرد"مي باشد. مرد – 26 ساله
بله! اطلاعات شخصي در آن است و تماس هاي خصوصي با آن برقرار مي شود. زن – 24 ساله
|
موبايل يك وسيله مهم شخصي براي من محسوب ميشه،كه اطلاعات خصوصي زيادي در حافظه اش دارم. پس نمي تونم به هر كي بدم. مرد – 27 ساله |
به طور طبيعي شمارههاي موجود در دفترچه تلفن و تماسها و پيامهاي موجود روي گوشي تلفن همراه خصوصي تلقي ميشود. زن – 21 ساله
بله! خوب! موبايل من فقط مربوط به منه، شايد يك چيزهايي باشه كه من نخوام كسي ديگه اي بدونه!
مرد – 29 ساله
بله و کسي حق نگاه کردن به محتواي درون آن رو بدون اجازه من به هيچ وجه ندارد. مرد – 23 ساله
بله , از آنجا که همراه حاوي اطلاعات تماس هاي شخصي من با ديگران است آن را در اختيار ديگران قرار نمي دهم.
زن – 27 ساله
بله به علت فردي بودن ارتباطات در فضايي كاملا شخصي! موبايل براي من يك وسيله شخصي محسوب مي شود تا حدي كه در صورتي كه گوشي زنگ بخورد و خودم نباشم كسي حق پاسخ دادن به تماس را ندارد! مرد – 26 ساله
بله - بله - باتوجه به حساسيت كاري ! مرد – 28 ساله
تا حدودي ميشه گفت .چون پيام هايي كه دريافت ميكنم كاملا شخصي است به ديگران اجازه خواندن پيام ها رو نمي دهم..فقط در حد تماس گرفتن! زن – 21 ساله
بله چون موبايل هاي جديد به غير از استقاده معمولي اطلاعات ديگر را نيز در خود جاي مي دهد و اين اطلاعات ممکن است شخصي باشد. مرد – 29 ساله
بله، کسي نمي تونه موبايل من رو زير و رو کنه و حتي اگه من نبودم به گوشي جواب بده! مرد – 23 ساله
هميشه يار و همراه من است مرد – 21 ساله
دقيقا وسيله صدردصد شخصي است؟! زن – 27 ساله
اظهارات متنوع و متفاوت، حساسيت پاسخگوها را نسبت به ابعاد شخصي موبايل منعكس مي كند. زبان ديگري اين اظهارت اين واقعيت است كه "حوزه خصوصي فرد" فضا و حريم حساسي است كه فرد ترجيج مي دهد كه با ديگران شريك نشود و اين حوزه هر روز توسعه بيشتر پيدا مي كند و اين در واقع از خصيصه هاي "جامعه چند لايه" جديد است. بطور حتم اين حساسيت نسبت به كامپيوتر هاي خانگي، تلويزيون، راديو و يا مثلا دستگاه پخش صوت نيست. اين حساسيت كه موبايل را بعنوان "ناموس شخصي" و يا "قرين و همراه هميشگي" و يا "وسيله صد در صد شخصي" معرفي مي كند، پيوند اين تكنولوژي را با حوزه فردي و ابعاد خصوصي زندگي منعكس مي كند.
2-3 تفسير نسبي از ابعاد شخصي موبايل
تفسيرهاي متفاوت از موبايل و تمثيل موبايل به "كفش"، "روسري"، "كيف دستي" و "حوله" بجاي مسواك، ضمن انعاكس ابعاد فردي و شخصي موبايل، نگاه بخشي از پاسخگوها را نسبت به ميزان شخصي بودن موبايل منعكس مي كند. در واقع مسواك بودن يك امر، بعد نهائي شخصي بودن را منعكس مي كند ولي در عين حال تشبيه آن به ساير وسايل شخصي ، ضمن تاكيد بر شخصي بودن اين تكنولوژي ارتباطي، كاهش حساسيت را در شرايط خاص و بعنوان يك "اضطرار اجتماعي" منعكس مي كند.
نه مثل مسواک نيست، يه چيزي مثل کفش، وسيله شخصي که ديگران هم در صورت اجازه گرفتن مي تونن ازش استفاده کنند.
مرد – 22 ساله
خير شخصي است ولي نه مثل مسواك مثل روسري اگر كسي بخواهد ميتواند قرض بگيرد. زن – 25 ساله
نه لزوما ، ولي بهتر است گوشي شخصي باشد زيرا مسئله بهداشت به تعدد نفرات ميتواند مورد توجه قرار گيرد.
زن – 31 ساله
بله چون مسئوليت قانوني موبايل تقريبا به عهده خود شخص مي باشد. مرد – 39 ساله
بلي ، يك وسيله كاملا شخصي است ولي نه مثل مسواك. از تلفن همراه من با اجازه من ميتوان استفاده كرد.
مرد – 26 ساله
موبايل يک وسيله شخصي هستش. ولي نه به اندازه مسواک... بهتره بگم مثل... مثل حوله که گاهي اوقات ممکنه کس ديگه اي هم استفاده کنه. مرد – 23 ساله
موبايل يك وسيله شخصي است كه در صورت نياز ديگران هم از آن استفاده ميكنندؤ نه مسواك....شايد خودكار...
مرد – 41 ساله
وسيله شخصي محسوب مي شود اما ديگران نيز مي توانند با اجازه من از آن استفاده کنند. زن – 29 ساله
شخصي است. البته ممکن است به بعضي افراد اجازه دهم تا دقايقي از آن استفاده کنند اما براي مدت زمان زياد در اختيار کسي نمي گذارم. مرد – 19 ساله
شخصي هست اما نه مثل مسواك .مثل كيف دستي كه وسايل شخصي در آن است و ديگران با اجازه بايد به آن دست بزنند. مرد – 28 ساله
در ميان پاسخ هاي مذكور دو وجه مهم ذكر شده است كه مربوط به ابعاد بهداشتي موبايل و مسئوليت حقوقي موبايل مي بشود. اين دو بعد، حساسيت موضوع را در سطح گسترده تري بيان مي كند. به عبارتي موبايل يك تكنولوژي است كه فرد را به عنوان فرد مي تواند به مخاطره بياندازد. سلامتي فرد در اثر انتقال بيماري از گوش يك فرد به فرد ديگر و همچنين نوع استفاده هاي غير قانوني از اين ابزار ابعاد شخصي موبايل را از يك موضوع صرفا شخصي به يك مسئوليت حقوقي و اجتماعي فردي تبديل مي كند.
3-3 موبايل، فرديت، دوستان و خانواده
حوزه خصوصي فرد، در قلمروهاي خاصي بسيار خصوصي و در بعضي از محدوده ها قابل اشتراك با اعضاء خانواده و دوستان نزديك مي باشد. به نظر مي رسد از نظر بعضي از پاسخگوها موبايل نيز حداقل در بعضي از كاركردهاي آن مثل تماس تلفني مي تواند در صورت ضرورت مورد استفاده مشترك با اعضاء خانواده و دوستان قرار گيرد. البته محدوديت هاي هنجاري در حلقه خانواده و دوستان هم، مي تواند در اين استفاده مشترك دخالت داشته باشد. با اين نگاه تاكيد بر "خانوادگي بودن موبايل" و يا حلقه دوستان و افراد مورد اعتماد مورد توجه گروهي از پاسخگوها قرار گرفته است:
غير از خانواده ام به کسي اجازه استفاده از موبايلم را در مواقع غير ضروري نمي دهم. مرد – 34 ساله
تقريبا شخصي است ولي اگر از دوستان کسي خواست زنگ بزند يا sms در اختيارشان به طور محدود قرار مي دهم. مرد – 27 ساله
خير من موبايلم را در اختيار انسانهاي مورد اعتمادم قرار مي دهم. زن – 29 ساله
فقط اعضاي خانواده حق استفاده از آن را دارند. مرد – 38 ساله
نه لزوما، دوستان من مي توانند از آن استفاده كنند. زن – 42 ساله
شخصي است، اما اگر دوستي و يا آشنائي نياز داشته باشه، در اختيارش مي گذارم. زن – 32 ساله
خير ، حداقل موبايل خانوادگي است. زن – 38 ساله
خير تمامي دوستان مي توانند استفاده نمايند. مرد – 29 ساله
تقريبا، يعني بجز خودم، فقط افراد خيلي نزديك از آن مي توانند استفاده كنند. مرد – 19 ساله
از نظر فكري كاملاً شخصي ولي موقع نياز در اختيار اعضاي خانواده قرار ميدهم. زن – 29 ساله
خير. در صورت نياز در اختيار فردي كه ترجيحا دوست باشد قرار ميدهم. مرد – 44 ساله
بله.هميشه پيش خودم است ولي اگر از اعضاي خانواده به آن نياز داشته باشند به آنها مي دهم. مرد – 38 ساله
خير -براي من وسيله شخصي نيست و گاهي خانواده ام از آن استفاده مي کنند. مرد – 19 ساله
براي استفاده لحظه اي در اختيار دوستان مي گذارم. زن – 24 ساله
80% وسيله شخصي است و 20% ممکن است در اختيار همسر يا فرزند قرار گيرد مرد – 19 ساله
بسياري از پاسخگوها يا بر دوستان و يا فقط بر اعضاء خانواده تاكيد مي كنند و فقط استفاده تلفني و يا اس ام اس را مد نظر دارند. با معناي انعكاسي، اين بيان همچنان بر خصوصي بودن موبايل تاكيد مي كند. موبايل در واقع، حجم اطلاعات گسترده اي را فراهم اورده است كه به نوعي شخصيت و جغرافياي فرهنگي، اقتصادي و سياسي فرد و در عين حال حوزه هاي خصوصي فرد را منعكس مي كند. در قابليت هاي جديد "تاريخچه روزانه، هفتگي و ماهيانه تماس و پيام هاي دريافتي و ارسالي فرد " قابل رويت است. به عبارتي موبايل "جاپاي حركت ارتباطي فرد" را در هر لحظه مشخص مي كند. روش است كه ارتباطات لحظه به لحظه فرد در حوزه خصوصي فرد، قرار مي گيرد، به همين دليل است كه افراد بر اين معنا تاكيد مي كنند كه صرفا براي "تماس و يا مثلا ارسال"پيام" موبايل خود را در اختيار اعضاء خانواده و يا دوستان قرار مي هند.
4-3 موبايل، ابعاد فردي و عمومي : ضرورت ها و محدوديت هاي اجتماعي
نيازها و هنجارهاي خانوادگي و دوستي بعنوان يك "فراقدرت" موجب مي شود كه در بسياري ار موارد خواسته هاي شخصي و فردي، زير پا گذاشته شود. با همين نگاه ديدگاه هاي متفاوتي در اظهارات پاسخگوها منعكس شده است.
برايم وسيله اي شخصي است اما در صورتي که کسي از نزديکانم کاري ضروري داشته باشد موبايلم را در اختيار او قرار مي دهم. مرد – 38 ساله
تلفن عمومي نيست ولي در صورت نياز ديگران نيز از آن بهرمند مي شوند. مرد – 41 ساله
بله موبايل يك وسيله شخصي است ولي به رسم انسانيت و دوستي اگر كسي به آن نياز فوري داشت بايد در اختيارش بگذاريم. زن – 36 ساله
خير مي توان در مواقع حساس و با حضور خود آن را به طور موقت به ديگري داد. زن – 31 ساله
در ميان پاسخگوها، گروه كوچكي اظهار داشته اند كه موبايل را در اختيار همگان قرار مي دهند. بعنوان مثال يك خانم 34 ساله اظهار داشته است كه: "خير هر کس موبايل من را بخواد بهش مي دم زنگ بزنه!" و با يك مرد 20 ساله با نگاه انسان گرايانه گفته است كه: "خير، من دوست دارم چيزي كه مال من هست، همه ازش استفاده كنند." بعضي از پاسخگوها هم اظهار كرده اند كه به دليل محذور هاي اجتماعي ناچار هستند تلفن همراه خود را در اختيار ديگران قرار دهند.
بله. اما متأسفانه بعضي اين را نمي فهمند و من هم زورم به آنها نمي رسد. زن – 29 ساله
دوست دارم اين طوري باشد اما معمولا دوستهايم خيلي موبايلم را ميگيرند و نگاه مي کنند! زن – 21 ساله
بله وسيله شخصي من! و ترجيح مي دهم کسي به ان دست نزند در حالي که اطرافيانم معمولا اين مسئله را رعايت نميکنند. زن – 23 ساله
بعضي نيز اظهار داشته اند كه "بخاطرهزينه زياد موبايل خود رادردسترس ديگران قرار نمي دهم بجزدرمواقع اضطراري" يك مرد 32 ساله نيز گفته است كه "بله، همينطوره، چون من از لحاظ شغلي، موبايل براي من يك وسيله كسب درآمد هست و نمي تونم مسائل اقتصادي و لوازم كسب درآمد خودم را در آختيار ديگران قرار دهم."
نتيجه گيري
دسترسي فوري فردي و فرهنگ فوري
فرديت جديد، حلقه هاي ارتباطي هدفمندتري پيدا كرده است. حلقه ارتباطي فرد از همشهريان يا هم محله اي ها به حلقه هاي كوچكتر مثل اعضاء خانواده و دوستان و يا حلقه همكاران حرفه اي فرد محدود مي شود. بستر اين ارتباط لزوما محله و موقعيت جغرافيائي نيست، بلكه با گسترش صنعت ارتباطات و ظهور تلفن همراه، فرد در هر كجا، با هركس بدون محدوديت جغرافيائي مي تواند در تماس باشد. اين تماس به تعامل صوتي و متني محدود نخواهد ماند، بلكه در موبايل هاي نسل سوم، ارتباط تصويري نيز به نزديك شدن "ارتباط مجازي" به "ارتباط واقعي" كمك كرده است و اين مرز تا از بين رفتن فاصله "واقعيت"و "مجاز" جلو خواهد رفت.
ظرفيت و لايه پنجم فرديت كه در قالب دسترسي فوري فردي و فرهنگ فوري مورد تاكيد قرار گرفت جنبه مهمي از فرهنگ ناشي از تكنولوژي فوري ارتباطي است كه در پرتو آن "دسترسي هاي بين فرهنگي" توسعه گسترده مي يابد و فرد در حلقه ارتباطي نزديك باقي مي ماند. تماس دائمي، بي معنا شدن فاصله، در دسترس بودن هميشگي و ارتباطات همه جا حاضر از يك سو يك ظرفيت جديدي به نام دسترسي ها فوري فردي را فراهم آورده است و از سوي ديگر، مسير جديدي از زندگي را بوجود آورده است كه مي توان از آن به "فرهنگ فوري" تعبير كرد. دسترسي فوري، يك فضاي جديد اجتماعي محسوب مي شود كه در آن "فاصله و زمان" دو مفهوم كاملا تغيير يافته خواهند بود. فرهنگ فوري نيز جامعه را با يك "فضاي بدون تاخير" مواجه مي كند. جامعه بدون تاخير، در هنگامه "فوريت هاي اجتماعي" يك راهبرد نجاتبخش اجتماعي محسوب مي شود. از طرفي، تامل و فاصله و زمان پيدا كردن در ارتباطات اجتماعي، بعد ديگري از فرديت را تامين مي كند كه از آن مي توان تعبير به "خلوت فردي" كرد. خلوت فرد در "فضاي دسترسي ها فوري" مي تواند يك امر ضد فردي محسوب شود كه به "بحران فرديت" را بدنبال خواهد داشت.
دسترسي فوري و يا فرهنگ فوري تنها لايه صنعتي و تكنولوژيكي ندارد بلكه در بردارنده لايه هاي "انساني" موبايل نيز هست. در واقع اهميت موبايل منحصر به استفاده هاي ارتباطي آن نيست، بلكه اهميت اين صنعت مهم، به كاربرد هاي گسترده چند رسانه اي و انتقال انسان به "جهان مجازي" و به تعبير پارادايمي، بوجود آوردن فضاي دو جهاني شده فردي است. اين تغيير موجب بازتعريف شدن امور مربوط به فرد و فرديت در جهان جديد است. ظرفيت ها و كاركردهاي پنجگانه ذيل موجب توسعه نقش و جايگاه موبايل شده است:
امکان ارتباط دو سويه يا چند سويه دائمي،
قابل برنامه ريزي بودن ارتباطات،
انتخابي بودن پذيرش ارتباطات،
انتخابي بودن در دسترس بودن و در دسترش نبودن،
استقاده هاي چند منظور رسانه اي، گوش دادن به راديو، موسيقي و تماشا تلويزيون و ورود به جهان مجازي اينترنت. اين قابليت ها، خصلت هاي است که کانوني بودن فرد و خواسته هاي فرد را معنا مي بخشد.
عرصه هاي هويتي كه علائق، ارزش ها و خواسته هاي فرد را منعكس مي كند و در واقع به نوعي "پر" و "نشان هويتي فردي" مي شود، اموري مثل 1) انتخابي بودن زنگ موبايل، 2)نشانه گذاري زنگ هاي ارتباطي ديگران، 3)انتخابي بودن تصوير، صفحه موبايل، 4) انتخابي بودن دستگاه و جلد موبايل و حتي نوع ارتباط با دستگاه از طريق گوشيهاي با سيم يا بدون سيم که نمادهاي هويتي را تشخص مي بخشد و يا ويژگي هاي فردي را منعکس مي کند و همچنين 5) ميزان صداي زنگ و ا6) امكانات چند رسانه اي موبايل مثل انواع موسيقي ها، تصاوير، فيلم ها و بازي ها...، مي تواند اهميت موبايل را در انعكاس "هويت فردي" و توسعه بخشيدن به قلمرو "فرديت" مورد توجه قرار بگيرد. با اين نگاه براين جمع بندي مي توان تاكيد كرد كه از روي موبايل "قلمرو فرديت" و "هويت فردي و اجتماعي" كاربر قابل تحليل خواهد بود و در واقع ظرفيت جديدي تكنولوژيكي براي فهم فرد و فرديت فراهم شده است كه از طريق آن مي توان خوانش هويتي را انجام داد.
منابع
عاملي، س. ر (1382الف). دو جهاني شدن ها و آينده جهان. نامه علوم اجتماعي، خرداد و تير 1382، شماره 69-70، ، ص ص 15-28.
عاملي، س. ر (1382 ب). دو جهاني شدن ها و جامعه جهاني اضطراب. نامه علوم اجتماعي، جلد11،مهر1382 ،شماره 1، ص ص 143-174.
عاملي، س. ر (1382ج) .دو جهاني شدن ها و هويت هاي همزمان آينده، در کارگاه علمي آينده انديشي ارائه شده است که در وب سايت جامعه اطلاعاتي ايراني قابل دسترسي : http://iranwsis.org
عاملي، س. ر (1384). دو جهاني شدنها و روندهاي معكوس فرهنگ، مجموعه مقالات و سخنراني هاي دومين كارگاه آينده انديشي، به كوشش علي پايا و حسين راغفر، موسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي.
عبداللهيان، ح. (1384). نوع شناسي و بازتعريف آسيب هاي اينترنتي و تغيرات هويتي در ايران. فصلنامه انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات، شماره 2و3: ص ص 135-154.
كوثري، م. (1384). آنومي اجتماعي در اجتماعات مجازي، فصلنامه انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات، شماره 2و3، ص ص 171-194.
منتظر قائم، م. (1382) .سنخ شناسي راديو در دوران معاصر: با تكيه بر دو مفهوم مالكيت سازماني و هويت مخاطبان، فصلنامه ارتباطات و فرهنگ، جلد 1، شماره 1، ص ص53-74.
وثوقي، م. (1384) .فردگرايي و جمع گرايي ايرانيان از ديد سياحان خارجي، فصلنامه انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات، شماره 2و3: ص ص251-274.
Ameli, S. R. (2002) .Globalization, Americanization and British Muslim Identity. London: ICAS .Press
Ameli, S. R. & Merali, A .(2004). Dual Citizenship: British, Islamic or Both – Obligation, .Recognition, Respect and Belonging. London: IHRC Press
Ameli, S. R. Elahi, M., Merali, A. (2004). Social Discrimination: Across the Muslim Divide, .London: IHRC Press
Ameli, S. R. & Merali, A. (2005). Secular or Islamic: What Schools do British Muslims Want for .Their Children?. London: IHRC Press
Ameli, S. R. & Merali, A. (2006). Hijab, Meaning, Identity, Otherization and Politics: British .Muslim Women. London: IHRC Press
.Buss, A .(2000) .The Evolution of Western Individualism, Religion, No. 30, pp. 1-25
Coates, P. (2006). The Human and Natural Environment, H. Temperley & C. Bigsby (eds.), A .New Introduction to American Studies.London: Pearson Longman
.Elliott, A .(2005). concepts of the Self, Cambridge, Polity Press
Elliott, A. & Lemert, C. (2006). The New Individualism: The Emotional Costs of .Globalization.London & New York: Routledge
Fortunati, L .(2001). The Mobile Phone: An Identity on the Move, Personal and Ubiquitous .Computing, 5:85–98
Freud, S.(1984). On Metapsychology: The Theory of Psychoanalysis, Edited by A. Richards, .Harmondsworth: Penguin
.Giddens, A. (2001) .Sociology: 4th edition. Cambridge: Polity Press
Gollinson, D. L. (2002). Managing Humour, Journal of Management Studies, No. 39 (3), pp. 269-288
ْGoncalo, J. A. & Staw, B. M. (2006). Individualism–collectivism and group creativity, .Oranizational Behvior and Human Decision Processes, xxx
Shukla, A. (2005) How Important is Mobile / SMS?, http://EzineArticles.com/?.expert=Amit_Shukla
Sung, N. Lee, Y. H. (2002) .Substitution between Mobile and Fixed Telephones in Korea, .Review of Industrial Organization, pp. 367-374
Palen, L, Salzman, M. and Youngs, E .(2001). Discovery and Integration of Mobile .Communications in Everyday Life, Personal and Ubiquitous Computing, Vol. 5:109–122
.Robertson, R. (1992). Globalization. London: Sage
Trafimow, D., Triandis, H., & Goto, S.(1991). Some tests of the distinction between the .private and the collective self. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 649–655
Triandis, H. (1989). The self and social behavior in differing cultural contexts. Psychological .Review, 96, 506–520
.Triandis, H .(1995). Individualism and Collectivism. Boulder, CO: Westview Press
.Williams, R. (1989).Resources of Hope. London: Verso
Wilska, T. A .(2003). Mobile Phone Use as Part of Young People’s Consumption Styles, Journal .of Consumer Policy, Vol. 26: 441–463
Yen, L.H., Huang, T. L. & Hwang S.Y .(1997). A protocol for causally ordered message .delivery in mobile computing systems, Mobil Networks and Applications, No. 2, pp. 365-372
اللهم كن لوليك الحجة ابن الحسن، صلواتك عليه و علي آبائه، في هذه الساعة و في کل ساعة، ولياً و حافظاً و قائداً و ناصراً و دليلاً و عيناً، حتي تسکنه أرضک طوعاً و تمتعه فيها طويلاً ×××××××××××××××××